Smeer of de weldoener des vaderlands

Omschrijving

Jan Arends (13 februari 1925 - 21 januari 1974) psychiatrisch patiënt, huisknecht, dichter en schrijver van onder andere Lunchpauzegedichten, Vrijgezel op kamers en Keefinan, werkte als copywriter in de reclame. Na de rel in 1960 over Planta-margarine die jeuk veroorzaakte, schreef hij in 1961, in Sint-Genesius-Rode bij Brussel, het toneelstuk Smeer of de weldoener des vaderlands dat vorig jaar door zijn biograaf Nico Keuning werd ontdekt en dat in 2010 voor het eerst werd opgevoerd. Arends schreef het stuk mede uit wraak op zijn afwijzing aan de Toneelschool in Amsterdam: 'Ik weet nu verdomd goed hoe ik een toneelstuk moet schrijven!' Met cynisme en humor tekent Arends de dubbele moraal van Geldmaker, die het stuk midden in de actualiteit plaatst. Geldmaker: En wat zo mooi is. Sinds je in de reclame bent, schrijf je ook betere gedichten. Je hebt de weg vrijgemaakt voor de oermens in je. Dankzij de reclame kreeg jouw stem bij het stamelen en schreeuwen, plotseling een volume dat sterk genoeg was om het gebrul van veel andere experimentele dichters te overstemmen. Copywriter: Het is vreemd, maar als ik een goede reclametekst geschreven heb dan schrijf ik er meestal een goed gedicht achteraan. Je zou kunnen zeggen dat het één de bron is van het andere.